Z biblijnych opisów można wnioskować, że Arka Noego osiadła na szczycie właśnie tej góry – powiedziała Anna Kawka, pilot i przewodnik wycieczek po niemal wszystkich krajach Europy i nie tylko. Wskazała przy tym szczyt widoczny z hotelowych okien, oddalony o niespełna 35 kilometrów od Erywania, stolicy Armenii. – To Arrat, święta dla Ormian góra, którą wybrał sobie Bóg dla powstania ich narodu.W ten sposób rozpoczęła się pielgrzymka do Armenii i Gruzji – najstarszych chrześcijańskich krajów na świecie pielgrzymów z Łomży, Lublina i Nowego Sącza.Armenia to pierwszy kraj na świecie, który ogłosił chrześcijaństwo religią państwową. Król Tyrydates III (298-330) w roku 301 przyjął z rąk św. Grzegorza Oświeciciela chrzest święty. Był to pierwszy w dziejach świata akt tego typu. Właściwa chrystianizacja tych ziem rozpoczęła się wówczas, kiedy ewangelizator Armenii - św. Grzegorz Oświeciciel, nawróciwszy króla, został pierwszym biskupem swego kraju i przedstawicielem egzarchy Cezarei Kapadockiej Leoncjusza, któremu początkowo podlegał młody Kościół ormiański.
Według Ormian nową religię na ich ziemie przynieśli już apostołowie: Tadeusz Juda i Bartłomiej, którzy mieli działać na Kaukazie w latach 43-66 oraz 60-68 i zginąć tam śmiercią męczeńską. Stąd też Kościół ormiański ma w nazwie słowo Apostolski - dla podkreślenia swego prastarego pochodzenia. Drugim członem, dodawanym do jego nazwy, jest przymiotnik "Gregoriański", co wyraża hołd dla zasług wspomnianego św. Grzegorza.
Nieco później, około 317 roku chrześcijaństwo przyjął także ówczesny władca gruzińskiej Iberii – Mirian II. Postępy chrześcijaństwa na ziemiach gruzińskich były różne w zależności od regionu. Trudno dostępne, wysokogórskie regiony, jak np. Tuszenia czy Chewsuretia stanowiły przez wieki azyl dla wyznawców dawnych wierzeń i dopiero w drugim tysiącleciu tamtejsi górale przyjęli nominalnie chrystianizm.
Pielgrzymka do Gruzji i Armenii to wyprawa w głąb dziejowego i wielokulturowego bogactwa ludów Zakaukazia. Liczne monastyry, kryjące cenne relikwie, unikatowe freski i zabytki piśmiennictwa są istotnym wkładem w historię świata. Zawirowania dziejowe, najazdy, ludobójstwo i prześladowania Ormian nie przeszkodziły im zachować wiary, języka i kultury.
W obu krajach zobaczyliśmy mnóstwo wyśmienitej, oryginalnej architektury sakralnej, będącej jedynie częścią z ormiańskiego i gruzińskiego wkładu w historię światowej sztuki. Najstarsze z monastyrów, te z VII wieku – zachowane zostały do dziś w niemal niezmienionej postaci. To chociażby kościół św. Hripsime (Ripsime) w Eczmiadzynie. Prócz tego są wspaniałe klasztory: Geghard, Sewanawank, Chor Wirap z pięknym widokiem na Ararat, Norawank, Hachpat, Sanahin… Tak w Armenii jak i w Gruzji naprawdę jest co zwiedzać.
W 2001 r .w 1700 rocznicę chrztu Armenię odwiedził Jan Paweł II. Podczas tej wizyty ówczesny papież, jako pierwszy przedstawiciel innego państwa, jasno i wyraźnie potępił ludobójstwo Ormian na początku XX wieku, dokonane przez Turków. W 2016 r. w Armenii i Gruzji złożył wizytę Ojciec Święty Franciszek.
Armenia i Gruzja to nade wszystko ludzie - gościnni mieszkańcy, zamiłowani w tradycji, rodzinie i wspólnym biesiadowaniu. Surowe górskie krajobrazy, zielone doliny, klasztory i twierdze oraz wyśmienita kuchnia – tego wszystkiego mieliśmy okazję bezpośrednio doświadczyć w ciągu 11-dniowej podróży. Wrażenia? Na pewno niezapomniane!
